Maarten Moonens voerde onderzoek uit naar de mogelijkheid om de vrijheidsstraf in een huiselijke en stedelijke context uit te voeren.
Hiermee volgt het ontwerp de Basiswet (2005) volgens welke de vrijheidsberoving geen afbreuk mag doen aan normale ontwikkelingskansen en sociaal contact. Het ontwerp baseert
zich op de detentievisie geformuleerd door de Liga voor Mensenrechten (2011) en werkt hierbinnen een centrale schakel uit.
De Basiswet (2005) situeert de essentie van de gevangenisstraf in de vrijheidsberoving. De wet bepaalt hiermee dat alle bijkomende
vernedering en zijdelingse schade ten alle koste vermeden dienen te worden. Meer nog, de wet situeert een zinvolle detentie in het
streven naar een humane detentie gericht op re-integratie in het maatschappelijke gebeuren. Het huidige gevangeniswezen in België blijft in gebreke. De massale gevangeniscomplexen gebaseerd op controle en beveiliging beantwoorden niet aan de wetsbepaling.
Het probleem wordt in de dagelijkse praktijk bevestigd door hoge recidivecijfers en toenemende agressie in de gevangenissen.
Een kleinschalige, persoonlijke en gedifferentieerde aanpak zijn de nieuwe sleutelbegrippen. De Liga voor Mensenrechten publiceerde in 2011 een visienota omtrent ‘gedifferentieerde strafuitvoering’ – uitgewerkt en gepubliceerd onder de titel ‘De Huizen’ (2013). In de
visienota beschrijft Hans Claus, directeur van de gevangenis in Oudenaarde, samen met enkele magistraten, advocaten, architecten, academici en de Liga voor Mensenrechten een nieuw toekomstmodel voor detentie. Het model bestaat uit verschillende kleinschalige detentiehuizen die differentiatie toelaten op vlak van
beveiliging, detentie-invulling en begeleiding.
Het voorliggende ontwerpend onderzoek affirmeert de visietekst gedifferentieerde strafuitvoering. Een alternatief detentietype
wordt uitgewerkt in een standaard rijwoning binnen een normale stedelijke omgeving. Het detentiehuis vormt een schakel in een keten van faciliteiten die op uitwerking wachten.
Voor de brochure met de volledige studie, zie pdf
